Wat valt er allemaal onder middelengebruik?
Middelengebruik is een verzamelnaam voor het gebruik van een waaier aan stoffen die een verschillende uitwerking hebben op onze hersenen. Daarom worden ze ook psychoactieve stoffen genoemd. Hieronder vallen zowel roken (tabak en vapen) als het gebruik van alcohol, (illegale) drugs en psychoactieve medicatie zoals slaap- en kalmeringsmiddelen, antidepressiva, enz.
Bij gebruik van deze middelen veroorzaken hersenprikkels diverse geestelijke en lichamelijke effecten en oefenen ze invloed uit op onze gevoelens, zintuigen en bewustzijn.
Op basis van deze effecten kunnen middelen opgedeeld worden in drie grote groepen:
- Oppeppende/stimulerende middelen
Verhogen de hartslag, prikkelen de zenuwen en maken de gebruiker extra alert. Deze worden vaak aangetroffen op de werkvloer om het werktempo aan te kunnen.
Voorbeelden zijn cafeïne, nicotine, cocaïne, XTC en amfetaminen zoals speed.
- Dempende/verdovende middelen
Werken kalmerend en ontspannend. Ze maken de gebruiker gevoelloos, zorgeloos en passief.
Voorbeelden zijn alcohol, slaap-en kalmeringsmiddelen, hasj, cannabis, GHB, opiaten zoals heroïne, morfine en opium.
- Hallucinogene/bewustzijnsveranderende middelen
Brengen de gebruiker in een andere onderbewuste geestestoestand. Hij of zij gaat dingen zien die er niet zijn (waanbeelden).
Voorbeelden zijn LSD, cannabis en andere tripmiddelen.

Wat is de impact van roken, drugs, medicatie en alcohol op het werk?
Middelengebruik kan ernstige gevolgen hebben en dit zowel op lichamelijk, psychisch, sociaal als professioneel vlak. Dat is zeker het geval bij illegaal druggebruik, maar ook een teveel aan alcohol of het gebruik van psychoactieve medicatie op het werk is niet altijd even onschuldig als het soms lijkt.
Hieronder een greep uit de problemen die op de werkvloer kunnen ontstaan:
- Verminderde veiligheid: het gebruik van psychoactieve stoffen beïnvloedt het beoordelingsvermogen en de coördinatie van werknemers, waardoor het risico op arbeidsongevallen toeneemt.
- Productiviteitsverlies: concentratiemoeilijkheden kunnen leiden tot slechtere prestaties. Een verhoogd ziekteverzuim en afwezigheid zorgen voor extra werkdruk en stress bij collega’s.
- Conflicten op het werk: het risico op ergernis en zelfs agressie en grensoverschrijdend gedrag is groot en dit kan zorgen voor spanningen en een negatieve sfeer op de werkvloer.
Wetgeving rond roken, alcohol en drugs op het werk
Een alcohol- en drugsbeleid of rookbeleid is het fundament van waaruit vertrokken wordt om problemen rond middelengebruik op het werk het hoofd te bieden. Het bevat alle richtlijnen en afspraken omtrent wat wel en niet mag, wie wat doet in geval het misloopt en wat er van werknemers en leidinggevenden wordt verwacht.
Een beleid dient daarom te worden uitgeschreven op maat van elke organisatie. Onze preventieadviseurs psychosociale aspecten ondersteunen u hierbij stap voor stap.
Alcohol- en drugsbeleid
Elke onderneming dient een preventief alcohol- en drugsbeleid uit te werken.
De wetgeving onderscheidt twee fasen. De eerste fase verplicht de werkgever om een beleidsverklaring uit te werken rond het thema. De tweede fase omvat het uitschrijven van de regels en procedures van de onderneming omtrent het goed omgaan met alcohol en drugs op het werk.
Rookbeleid
Beleidsmatig werken rond roken op het werk verbetert de gezondheid van de werknemers en is de beste manier om werknemers te beschermen tegen passief roken.
Naast voordelen op vlak van gezondheid heeft een rookbeleid ook voordelen op sociaal en economisch vlak (minder discussie door duidelijke afspraken, minder ziekte door aanmoedigen van een gezonde levensstijl in het algemeen) en komt men hiermee tegemoet aan de wettelijke verplichtingen.
Tegenwoordig dient elke organisatie een beleid te voeren om het gebruik van tabak op het werk in te perken en is het algemeen ook gewoon verboden om te roken op de werkplek zelf. Het beleid mag geen aanleiding geven tot discriminatie.

Ondersteuning via Premed
Medewerkers sensibiliseren
Naast het ondersteunen van organisaties bij het uitwerken van een beleid kan Premed uw medewerkers sensibiliseren omtrent de risico’s van werkgerelateerd alcohol- en drugsgebruik en hoe te reageren wanneer er zich problemen stellen.
Werknemers ondersteunen
Een werknemer die problemen met alcohol- of drugsgebruik ervaart, kan ook steeds terecht bij onze preventieadviseurs psychosociale aspecten of bij onze arbeidsartsen. Zij staan de werknemer bij met advies en helpen hem desgevallend de weg te vinden naar gepaste hulpverlening.
Stoppen met roken
Wilt u stoppen met roken onder de aandacht brengen in uw organisatie, dan kunnen we een infosessie voorzien voor alle geïnteresseerden. Voor echte rookstopbegeleiding, in groep of individueel, werken we samen met een erkend tabakoloog.
Wilt u meer informatie of gericht advies omtrent middelengebruik op het werk?
Aarzel niet om contact met ons op te nemen!