03.09.2025
hc

De winter nadert en dat betekent vaak dat we de ramen op de werkplaats liever gesloten houden om de kou buiten te houden. Dit kan echter een probleem vormen voor de binnenluchtkwaliteit. In gesloten ruimtes zonder voldoende ventilatie hopen schadelijke stoffen zich sneller op, waaronder het door ons uitgeademde CO2. Een te hoge concentratie CO2 kan leiden tot vermoeidheid, concentratieverlies en zelfs gezondheidsklachten zoals hoofdpijn en duizeligheid.

Een goede ventilatie is cruciaal om de lucht fris en gezond te houden en kan helpen om de verspreiding van ziektes te beperken. Het is een wettelijke verplichting volgens de codex welzijn op het werk. Alternatief aan een goed werkend mechanisch ventilatiesysteem is het openzetten van ramen en deuren voor frisse lucht, wat een eenvoudige en effectieve manier is om de lucht in je werkplaats te verversen. Ventileren en verluchten zijn het meest effectief, een luchtzuiveringssysteem is een laatste redmiddel dat je kan installeren indien de twee eerste opties niet mogelijk zijn. Let wel op dat je luchtzuiveringstoestellen aankoopt die echt werken en dat je weet wat je koopt.

Hoe weet je nu of de luchtkwaliteit nog voldoende is, zeker als de buitenlucht koud is en je het openhouden van ramen tot een minimum wilt beperken?

Draagbare CO2-meters als hulpmiddel

Een handige oplossing om de luchtkwaliteit op de werkplaats te monitoren, is het gebruik van draagbare CO2-meters. Deze kleine, mobiele apparaten meten de hoeveelheid koolstofdioxide (CO2) in de lucht en geven aan wanneer de concentratie te hoog wordt. De meters geven in real-time inzicht in de luchtkwaliteit, waardoor je precies weet wanneer het nodig is om bijkomend te ventileren of verluchten.

Hoe werkt het? Een CO2-meter meet de hoeveelheid CO2 in de lucht, wat een belangrijke indicator is voor de luchtkwaliteit. Wanneer het CO2-gehalte boven de aanbevolen grenswaarde van 900 ppm (parts per million) uitkomt, is het tijd om de ruimte extra te ventileren of verluchten. Zeker in ruimtes waar mensen langdurig samen zijn, zoals kantoren, vergaderzalen of werkplaatsen, stijgt het CO2-niveau snel als er geen voldoende luchttoevoer is.

Weet je niet goed welk toestel te kiezen? Volg dan de aanbevelingen uit de Praktische gids voor luchtkwaliteitsmeters van de FOD Volksgezondheid; er zijn namelijk ook slechte toestellen verkrijgbaar op de markt!

co2

Onderhoud van CO2-meters

Vergeet trouwens ook niet dat deze CO2-meters onderhouden moeten worden. Om te garanderen dat de CO2-meter nauwkeurige gegevens blijft leveren, is regelmatig onderhoud van groot belang. Hier zijn enkele tips:

  • Kalibratie: CO2-meters moeten periodiek gekalibreerd worden. Dit zorgt ervoor dat de metingen accuraat blijven. Afhankelijk van het model en de fabrikant wordt aangeraden de meter eens per jaar of om de twee jaar te kalibreren. Check zeker eens de gebruiksinstructies.
  • Reiniging: Zorg ervoor dat de ventilatieopeningen van de meter vrij zijn van stof en vuil. Dit kan de metingen beïnvloeden en de levensduur van de meter verkorten. Een eenvoudige schoonmaak met een zachte doek kan al voldoende zijn.
  • Batterijen controleren: Voor draagbare meters is het essentieel om de batterijen regelmatig te controleren. Een lage batterijspanning kan de werking van het apparaat beïnvloeden. Zorg er dus voor dat je altijd reservebatterijen bij de hand hebt of de meter regelmatig oplaadt.

Luchtzuiveringssystemen

Zoals eerder vermeld, is het aan te raden om luchtzuiveringssystemen enkel aan te schaffen wanneer mechanische ventilatie of klassieke verluchting niet mogelijk zijn. Om je te ondersteunen bij je keuze, kan je gebruikmaken van de Praktische gids voor het kiezen van een luchtzuiveringssysteem | FOD Volksgezondheid. In deze gids verwijst de FOD Volksgezondheid naar een databank van erkende luchtzuiveringssystemen.

Op dit moment bevat deze databank slechts één fabrikant, wat geen correcte weergave is van de realiteit. Er zijn namelijk meerdere toestellen op de markt die voldoen aan de criteria van de overheid. Toestellen worden echter enkel opgenomen in de lijst wanneer fabrikanten zelf een erkenningsaanvraag indienen; na verloop van tijd wordt de lijst dus aangevuld met andere toestellen en fabrikanten.

Last but not least

Sinds 6 november 2022 bestaat er in België de “wet binnenluchtkwaliteit”, die is opgesteld om de luchtkwaliteit in publiek toegankelijke gesloten ruimtes te verbeteren (bv. cafés, restaurants, sportzalen, theaterzalen etc., deze staan nog niet exact bepaald in de wetgeving). Woningen en kantoorvergaderruimtes vallen niet onder deze wet.

De wet heeft vier hoofddoelstellingen, die pas uitvoerbaar worden na publicatie van koninklijke besluiten (KB):

Vanaf 1/10/2024 kan men op vrijwillige basis onderstaande bepalingen toepassen. Pas vanaf 2027 zullen deze verplicht worden.

  • minstens 1 CO2-meter per ruimte gebruiken; 

  • een risicoanalyse uitvoeren en, indien nodig, een actieplan opstellen; en

  • op verzoek van het publiek, informatie over de huidige of verwachte luchtkwaliteit in de plaats verstrekken.

  • Codex over het welzijn op het werk (en de daarin opgenomen normen over de luchtkwaliteit door middel van CO2-concentratiedrempels en ventilatiedebieten), van toepassing op iedereen die werknemers tewerkstelt.

  • Wetgeving over de productnormen (luchtzuiveringssystemen en CO2-meters), van toepassing bij het op de markt brengen van deze producten.

De exacte plaatsen/sectoren waar deze verplichting op zullen gelden, zullen later pas worden gedefinieerd in een KB (nog niet gepubliceerd). Dit zal gefaseerd verlopen, maar uiteindelijk zullen alle gesloten plaatsen die publiek toegankelijk zijn onder deze verplichtingen vallen (streefdatum: 2037).

Andere wetsbepalingen die wel al van toepassing zijn:

  • Codex over het welzijn op het werk (en de daarin opgenomen normen over de luchtkwaliteit door middel van CO2-concentratiedrempels en ventilatiedebieten), van toepassing op iedereen die werknemers tewerkstelt.

  • Wetgeving over de productnormen (luchtzuiveringssystemen en CO2-meters), van toepassing bij het op de markt brengen van deze producten.